Veehouders kunnen veel winnen op bioveiligheid

Over rundveegezondheid hoef je Jos Van Eecke weinig te vertellen. In zijn veertigjarige carrière reisde de dierenarts de hele wereld over. Hij bezocht melkveehouders in meer dan veertig landen en begeleidde als consultant onder andere bedrijven met duizenden koeien in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. ‘In veel van deze landen komen ziekten als mond-en-klauwzeer nog voor’, vertelt de Vlaamse veterinair. ‘De eigenaren van de grote bedrijven zijn zich zeer bewust van het gevaar en nemen vergaande maatregelen om de insleep van ziekten te voorkomen. Zo zijn de erven vaak dubbel omheind en worden wielen van voertuigen ontsmet voordat ze het terrein op komen’, legt hij uit. Erfbetreders worden op deze bedrijven onderworpen aan strikte hygiëne-eisen als douchen en omkleden.

Met zijn internationale ervaring kijkt Van Eecke met een frisse blik naar de praktijk in Nederland en Vlaanderen. Hij is beslist voorstander van het beleid om besmettelijk virusziektes als ibr en bvd uit te bannen. Maar de dierenarts ziet ook een keerzijde van uitroeiingsbeleid. ‘Een veestapel zonder immuniteit tegen een ziekte is extra kwetsbaar. Als een virus binnenkomt op een ziektevrij bedrijf, kunnen dieren acuut ernstig ziek worden en kan de uitval hoog oplopen. Maar het kan ook leiden tot chronische ontstekingen die zorgen voor veel productieverlies’, spreekt hij vanuit jarenlange ervaring. ‘Ook dat is een grote economische schadepost. En vergeet ook niet wat een ziekte-uitbraak emotioneel voor een veehouder betekent.’

Er is wat Van Eecke betreft ook voor Vlaamse en Nederlandse melkveehouders alle aanleiding voor het nemen van maatregelen ter voorkoming van de insleep van ziekten. Hij verbaast zich regelmatig over het verschil in bewustzijn van bioveiligheid tussen melkveehouders en varkens- en kippenboeren. ‘Een stal met varkens of kippen komt niemand binnen zonder omkleden. Vaak is ook douchen verplicht. Vergelijk dat eens met melkveebedrijven waar de staldeur vaak wagenwijd openstaat’, zo illustreert hij dit onderscheid.
Natuurlijk kun je de melkveehouderij niet direct vergelijken met de intensieve veehouderij, erkent Van Eecke. Koeienstallen zijn meer open en op veel bedrijven, zeker in Nederland, gaat vee de weide in. ‘Desondanks staan op de meeste bedrijven de dieren het grootste deel van het jaar binnen’, werpt hij tegen. ‘In de stal verblijven veel dieren op een relatief beperkte oppervlakte. Dat vergroot het risico op insleep en verspreiding van ziekten.’

De hygiëne-eisen die bedrijfseigenaren in Noord-Afrika en het Midden-Oosten stellen, gaan voor Vlaamse en Nederlandse veehouders te ver, beseft Van Eecke. Maar met een paar eenvoudige maatregelen en een investering van niet veel meer dan duizend euro kan het risico op ziekte-insleep al fors worden verkleind.
Zo zouden wat de dierenarts betreft schone bedrijfskleding en laarzen op ieder bedrijf aanwezig moeten zijn, net als een gelegenheid voor bezoekers om de handen te wassen. En als hij veehouder zou zijn, zou hij alle stalbetreders verplicht bedrijfskleding laten aantrekken en niemand zonder afspraak toelaten in de stal. ‘Een bordje bij de deur met je telefoonnummer en het verzoek aan bezoekers om zich te melden, werkt vaak heel goed’, geeft hij als praktische tip. ‘En ik zou ook een eenvoudige bezoekregistratie neerleggen en stalbetreders vragen dit af te tekenen. Dat lijkt misschien wat ver te gaan,’ erkent Van Eecke, ‘maar zo maak je bezoekers er wel van bewust dat je bioveiligheid voor jouw bedrijf belangrijk vindt.’