De groep dieren met hoge fokwaarden presteert écht beter

Hans van Middelaar van het CRV-testbedrijf Van Middelaar in Sterksel zag de afgelopen jaren tientallen drachtige vaarzen vanuit de Delta Nucleus instromen in zijn bedrijf. De Delta-dieren hebben inmiddels de eigen koefamilies verdrongen. De 135 melkkoeien produceren gemiddeld 12.503 kg melk met 4,29% vet en 3,56% eiwit. Dat resulteert in een economisch jaarresultaat van € 2827 per koe. Het gemiddeld celgetal bedroeg afgelopen jaar 79.000 cellen per ml. Hans licht toe: ‘Ik heb dit jaar nog maar één koe behandeld voor uierontsteking. Het is gewoon prettig werken met gezonde koeien.’ Ook het exterieur van de koeien ligt op een hoog niveau met gemiddeld 84,5 punten voor algemeen voorkomen.

De genetische aanleg van de veestapel ligt eveneens op een hoog niveau. Hans was voorheen als embryoverkoper bedenker en drijvende kracht achter het concept ‘Fokken met gesloten beurs’. In dit concept maak je de genetisch minder goede koeien drachtig van een vleesstier en koop je embryo’s van de meeropbrengst van de kruislingkalveren. Hans legt uit: ‘Dat hebben we thuis in het extreme doorgevoerd. K.I.-organisaties selecteren enorm scherp. Waarom zouden we dat als veehouder niet doen? Ik schiet lever met scherp dan met hagel. Door streng te selecteren in de dieren waarmee je verder wilt fokken is de erfelijke aanleg hoog en dat komt eruit. Dat zien onze jongens Bram, Koen en Guus ook. De oudsten zijn vaak achter te vinden en daar krijgen Ine en ik energie van.’

Bij selectie van de betere koeien en stieren baseert Hans zich op fokwaarden. Door deel te nemen aan merkertesten in CRV Fokkerij, ontvangt Hans de fokwaarden van de jongste kalveren als ze enkele weken oud zijn. Genoominformatie van meer dan een miljoen koeien heeft in de afgelopen jaren gezorgd voor fokwaarden met een steeds hogere betrouwbaarheid. Uiteindelijk zijn al die fokwaarden gebaseerd op de prestaties van grote aantallen koeien én stieren.

Het bedrijfsoverzicht in CRV Fokkerij bevestigt bij Hans van Middelaar het belang van goede fokwaarden bij zijn koeien. In het onderdeel Fokkerijprestaties – bedrijfsoverzicht ziet de veehouder dat de dieren uit de top 25% voor genetische aanleg nadrukkelijk beter presteren dan de 25% dieren met de laagste fokwaarde. Dat geldt voor een scala aan kenmerken. Als voorbeeld brengt het bedrijfsoverzicht de verschillen in beeld voor drie kenmerken.

Selectie op Inet levert flink hogere lactatiewaarden. De 25% hoogste dieren voor Inet scoren een gemiddelde Inet van 236 euro. Hans vertelt: ‘Dat is 130 euro hoger dan de laagste 25% dieren. Dit verschil in erfelijke aanleg zie je terug in de lactatiewaarde. De 25% hoogste Inet-koeien scoren gemiddeld 113 lactatiewaarde, ten opzichte van 84 in de laagste groep.’ Deze 29% verschil in lactatiewaarde vermenigvuldigt hij met het economisch jaarresultaat. Hans vertelt: ‘De koeien in de beste groep leveren zo’n € 800 per lactatie meer op dan de koeien in de laagste groep.’

Maar niet alleen op het gebied van productie zorgen hogere fokwaarden voor een duidelijk verschil in de stal. Zo leiden ook de betere exterieurfokwaarden naar fraaiere dieren. Ter illustratie, de groep 25% beste dieren voor de fokwaarde exterieur wordt gemiddeld 4 punten hoger ingeschreven voor algemeen voorkomen dan de groep 25% laagste dieren. Het bedrijfsniveau ligt gemiddeld op 84,5 punten bij de eerste inspectie.

Een hoge fokwaarde voor uiergezondheid leidt gemiddeld tot een lager celgetal. De top 25% voor uiergezondheid scoort met 104 twee punten hoger in fokwaarde dan de laagste 25%. Bij de vaarzen heeft de kopgroep het celgetal 62.000 cellen per ml lager dan de dieren met een lagere fokwaarde. Bij de koeien verschilt het 31.000 cellen per milliliter in het voordeel van de Delta-dieren.

Het celgetal wordt steeds beter. Het bedrijfsoverzicht vergelijkt de prestaties van de huidige lichting vaarzen met de prestatie als vaars van de oudere koeien. Het gemiddelde celgetal van de huidige vaarzen is met 29.000 cellen per milliliter lager dan de 41.000 van de vaarzenlijst van de inmiddels oudere koeien.

Als groep leveren de dieren met de hoogste fokwaarden de beste prestaties. Als voorbeeld scoort Delta Nala-red hoge fokwaarden …. en maakt het waar. De roodbonte dochter van Delta Goal scoort € 275 Inet en 108 voor exterieur. Ze sloot haar vaarzenlijst na 340 dagen af met 13.677 kg met 3,95% vet en 3,64% eiwit. ‘Ze is een bak van een koe die zó gemakkelijk produceert!’, vertelt Hans. Haar exterieur valt in de smaak bij de inspecteur. In haar tweede lactatie scoorde ze onlangs 88 punten voor algemeen voorkomen. De telg uit de Apina Nadjafamilie is de moeder van de InSire-topstieren Delta Goldcrest-red en Delta Patton P-red.

Bij het hoge niveau van de veestapel houd je verschillen in niveau. Individueel zijn er namelijk uitschieters. CRV Fokkerij brengt de genetische aanleg in beeld. Hans licht toe: ‘Zolang er verschillen in niveau zijn, blijven we selecteren. Als je maar lang genoeg consequent bent, komt het er vanzelf uit. De groep dieren met hoge fokwaarden presteert écht beter.’